«یک بعلاوه یک» دیگر کتاب موفق این نویسنده انگلیسی است که آن هم با ترجمه دقیق مفتاحی به بازار آمده است. با این مترجم فارسی به انگلیسی درباره زیر و بم ترجمه دقیق گفتوگو کردهایم.
در این سالها با هر دو روش کار کردهام؛ اگر ناشری کتابی را برای ترجمه دقیق برایم بفرستد، نخستین کارم بررسی کامل اثر از همه جهات است. مشخصات کتاب را میگیرم و روی آن تحقیق میکنم. البته این را هم از یاد نمیبرم که ببینم کتاب همزمان دست یک مترجم فارسی به انگلیسی دیگر نباشد. بعد از بررسیها، کار را قبول یا رد میکنم.
بیشتر کتابها را خودم برای ترجمه فارسی به انگلیسی انتخاب میکنم. در خانه آنقدر کتاب برای ترجمه دقیق کردن دارم که همه آنها در دست بررسی هستند و اگر خیالم از همه جهت راحت شد، آن را به ناشر پیشنهاد میدهم.
فکر میکنم سود زیادی نداشته باشد اما در عین حال اجتنابناپذیر است. از یک سو وقتی کتابی مطرح میشود که قابلیت نشر در ایران دارد و توجه مخاطبان به آن جلب شده، چند ناشر سراغش میروند و در نتیجه، چند ترجمه دقیق از کتاب روانه بازار میشود. نبودن یک صنف در حوزه ترجمه فارسی به انگلیسی باعث شده مترجمان از کار یکدیگر خبر نداشته باشند. تا زمانی هم که این ارتباط صنفی نباشد، روال همینگونه است. کتاب خوب برای ترجمه بسیار زیاد است که مترجمان با بررسی میتوانند آنها را پیدا و ترجمه کنند.
حیف است که وقت و توان مترجمان برای کار تکراری صرف شود. از سوی دیگر، مسئله کپیرایت در میان است. تا وقتی این موضوع حل نشود، ناشران هم کاری نمیتوانند بکنند. در این میان، گاهی چند ترجمه برای یک کتاب لازم است؛ ترجمه برخی آثار ضعیف است و ترجمههای دیگر میتواند به مخاطب کمک کند.
راستش، ترجمه کفشی بزرگ است که هر کسی میتواند پایش را در آن کند. ورود مترجمهای جدید اصلا بد نیست اما باید از راه درست و حسابشده باشد. کسی که ترجمه میکند، باید بداند یکشبه نمیتواند مترجم شود. بنابراین شروع کارش باید همراه با مطالعه و انتخاب مقالهها و کتابهای کوچک باشد. ترجمه تمرین میخواهد. مترجم باید به زبان مبدا تسلط داشته باشد و از همه مهمتر زبان فارسی را سلیس و روان بداند. ورود بدون برنامه مترجمان، به بدنه ترجمه آسیب میزند و اینکه ناشران بهخاطر ندادن حقالترجمه سراغ این افراد میروند، باعث ضعیف شدن ترجمهها و اجحاف در حق مترجمان باتجربه میشود.
بله، مترجمی شغل است اما من خودم زندگیام را از راه ترجمه فارسی به انگلیسی نمیگردانم. متأسفانه بهدلیل نداشتن یک صنف، بیشتر وقتها حقوق مادی و معنوی مترجم فارسی به انگلیسی ها پایمال میشود. مترجم ماهها برای یک کتاب زحمت میکشد و نهایت آنچه شایستهاش است، عایدش نمیشود. در این میان برخی ناشران در حق مترجمها اجحاف میکنند و زحمات آنها نادیده گرفته میشود.
مریم مفتاحی که چند روزی است «سهره طلایی» را از سوی نشر قطره روانه بازار کرده، درباره این کتاب 2جلدی میگوید: این کتاب برنده جایزه ادبی پولیتزر 2014بوده است. ضمن اینکه کتاب دیگرم «پروانه شدن» که از یک نویسنده آمریکایی مکزیکیتبار است، بهزودی از سوی نشر ملیکان منتشر شود.
برگرفته از همشهری